Lutz Besch

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lutz Besch
Data i miejsce urodzenia

9 marca 1918
Katowice

Data i miejsce śmierci

9 sierpnia 2000
Wagrain

Miejsce spoczynku

Cmentarz w Wagrain

Zawód, zajęcie

pisarz, scenarzysta, radiowiec, reżyser

Rodzice

Willi Besch i Luise z domu Stiehl

Lutz Besch (ur. 9 marca 1918 w Katowicach, zm. 9 sierpnia 2000 w Wagrain) – niemiecki pisarz, scenarzysta, radiowiec, reżyser.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jego ojciec pochodził z Prus Wschodnich i był lekarzem laryngologiem, a sam Lutz kształcił się w szkole ludowej i gimnazjum w Katowicach. Rodzina mieszkała przy Friedrichstrasse 10. W 1931 przeniosła się do Niemiec. Maturę zdał w gimnazjum w Nauen koło Berlina, gdzie uczęszczał na lekcje wiolonczeli u Hermanna Diemera. Następnie podjął studia w Berlinie w Wyższej Szkole Muzyki Kościelnej i Szkolnej (Hochschule f. Kirche- und Schulmusik in Berlin)[1].

W 1940 roku został poważnie ranny podczas kampanii francuskiej. Po rekonwalescencji kontynuował studia z zakresu teatrologii, muzykologii i germanistyki na Uniwersytecie w Jenie, gdzie w 1944 roku obronił pracę doktorską na temat szwedzkiego pisarza i dramaturga Hjalmara Bergmanna. Następnie przez dwa lata pracował jako asystent uniwersytecki, a później jako aktor, doradca dramaturgiczny i reżyser w Erfurcie i Bremie. Od 1951 roku Besch pracował w Radio Bremen, gdzie poznał i zyskał przyjaźń austriackiego pisarza Karla Heinricha Waggerla. Od 1960 do 1961 roku był najpierw dyrektorem działu, a następnie od 1961 do 1966 roku zastępcą dyrektora programowego Radia Bremen, jednocześnie od 1964 roku był członkiem Komisji Historycznej ARD, a do sierpnia 1967 roku był również szefem redakcji kultury tej telewizji[2].

Od 1968 roku mieszkał w Wagrain w salzburskim Pongau na przełęczy między doliną Salzach a doliną Enns, gdzie sprowadzila go przyjaźń z Waggerlem. Z okazji jego 70. urodzin 10 grudnia 1967 roku Besch wydał broszurę „Heinrich Waggerl – genauer betrachtet” (Heinrich Waggerl – spojrzenie z bliska)[3]. Trzy lata po śmierci Waggerla opublikował również jego spuściznę.

Lutz Besch był członkiem Wangener Kreis(inne języki) (Towarzystwa Literatury i Sztuki „Der Osten”), Fundacji Kulturwerk Schlesien[4], Engadiner Kollegium i P.E.N. (Austria).

Działalność literacka[edytuj | edytuj kod]

Jako pisarz, Besch skupiał się na formie narracji, począwszy od tomu „Immer nach Hause”[5] aż do zbioru 52 opowiadań opublikowanych w 1986 roku pod tytułem „Augenblicke”[6]. W swoich książkach wspominał Górny Śląsk, który był mu szczególnie znany z dzieciństwa, ale także na czasach, które poznał z tradycji rodzinnych[7]. Jego twórczość obejmuje sztuki teatralne z lat 1951–1958, 15 książek wydanych między 1955 a 1986 rokiem[8], słuchowiska, reportaże i opowiadania radiowe, portrety i dokumentacje telewizyjne, a także działalność wydawniczą w dziedzinie literatury i historii muzyki[9].

Za swój tom „Die barmherzigen Pferde”[10] otrzymał w 1963 roku Andreas–Gryphius–Preis Gildii Artystów w Esslingen. Jest również laureatem Nagrody Eichendorffa.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Zbigniew Kadłubek, Aleksandra Kunce, Myśleć Śląsk. Wybór esejów, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2007, s. 46.
  2. Lutz Besch Kulturstiftung [online] [dostęp 2024-05-10] (niem.).
  3. Lutz Besch, Rudolf Bayr, K. H. Waggerl genauer betrachtet, Residenz Verlag, 1967 [dostęp 2024-05-10] (niem.).
  4. Stiftung Kulturwerk Schlesien – Fundacja dla kultury Śląska – Kulturní nadace Slezsko [online] [dostęp 2024-05-10] (niem.).
  5. Lutz Besch, Immer nach Hause. Der Chronik Vetköpings nacherzählt, Zurich: Arche, 1963 (Die kleinen Bücher der Arche. Nr. 380. 381.) (niem.).
  6. Lutz Besch, Augenblicke: Kalendergeschichten von Abenteuer bis Zukunft, Würzburg: Bergstadtverl, 1986, ISBN 978-3-87057-116-0 [dostęp 2024-05-10].
  7. Monika Red Masarczyk, Monika Red od 2013 r Plura, Oberschlesische Stimme, 2012, nr 11 (258), Ratibor;Racibórz: Deutscher Freundschaftskreisim Bezirk Schlesien, 2012, s. 3 [dostęp 2024-05-10].
  8. Lutz Besch, Abschied vom paradies: zur biographie eines dorfes, Bergstadtverlag Wilhelm Gottlieb Korn, 1990 [dostęp 2024-05-10].
  9. Lutz Besch | Writer [online], IMDb [dostęp 2024-05-10] (ang.).
  10. Lutz Besch, Die barmherzigen Pferde : Erzählung, Zürich: Die Arche, 1962 (Die kleinen Bücher der Arche 358/359) (niem.).